Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Przerwy-Tetmajera

[zdjęcie pobrane ze strony LINK]

Życiorys

Dzieciństwo i młodość (1931-1949)
Ks. Józef Tischner urodził się 12 marca 1931 roku w Starym Sączu i został ochrzczony 2 kwietnia tegoż roku w starosądeckim kościele parafialnym (otrzymał imiona Józef Stanisław). Rodzice byli nauczycielami: ojciec – Józef – pochodził z Sącza, matka – Weronika z Chowańców – z Jurgowa. Dzieciństwo i młodość spędził w Łopusznej, gdzie ojciec otrzymał w 1932 roku posadę kierownika szkoły. Rodzina Tischnerów mieszkała w (nieistniejącym już dziś) budynku szkolnym; to dlatego w późniejszych latach autor „Historii filozofii po góralsku” podpisywał się niekiedy: „Józek Szkolny”. Jego dzieciństwo było szczęśliwe: żył życiem dziecka wiejskiego, jak jego rówieśnicy, a zarazem inteligenckiego – z domu wyniósł szacunek dla literatury i pracy intelektualnej. Wakacje spędzał w Starym Sączu i Jurgowie. W 1936 roku przyszedł na świat drugi syn Tischnerów, Marian. W czasie wojny Tischnerowie musieli na kilka lat opuścić Łopuszną. Przez pewien czas mieszkali w Rabie Wyżnej, a w 1942 roku ojciec został skierowany do pracy w szkole powszechnej w Rogoźniku. Tam doczekali wyzwolenia. W 1945 wrócili do Łopusznej, gdzie pozostali aż do przejścia na emeryturę; rok później przyszedł na świat ich trzeci syn, Kazimierz. W tym czasie najstarszy z synów był już uczniem gimnazjum w Nowym Targu. W 1949 zdał tzw. dużą maturę i, zgodnie z wolą ojca, złożył papiery na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, mimo iż wcześniej podjął decyzję, że zostanie księdzem. Po zaliczeniu pierwszego roku prawa, w maju 1950 zapukał do bramy seminarium duchownego przy ul. Podzamcze w Krakowie. Pozostał studentem UJ – ale już na Wydziale Teologicznym.

Wybór drogi (1950-1969)
Józef Tischner studiował teologię w najtrudniejszym dla Kościoła okresie w powojennej historii Polski. Na lata jego studiów przypada m.in. głośny proces księży z kurii krakowskiej, uwięzienie Prymasa i internowanie arcybiskupa Eugeniusza Baziaka oraz usunięcie wydziałów teologicznych z uniwersytetów. Tischner postanowił poświęcić się nauce. Pod wpływem ks. prof. Kazimierza Kłósaka rozwijał swe zainteresowania filozoficzne, interesując się szczególnie filozofią niemiecką. Wzorem duszpasterza był mu ks. prefekt Jan Pietraszko, późniejszy biskup. Na ostatnim roku miał wykłady z etyki społecznej z ks. doktorem Karolem Wojtyłą. Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1955 roku w katedrze wawelskiej z rąk biskupa Franciszka Jopa. Zachęcony przez ks. Kłósaka podjął studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1955-1957). Po odwilży październikowej – i powrocie do Krakowa w związku z przywróceniem nauki religii w szkołach – kontynuował je na Wydziale Historyczno-Filozoficznym UJ (1957-1959). Zajmował się w tym czasie głównie filozofią Edmunda Husserla. Równocześnie pracował jako wikariusz i katecheta w parafii św. Mikołaja w Chrzanowie (1957-1959) i parafii św. Kazimierza w Krakowie (1959-1963). W 1963 obronił doktorat u prof. Romana Ingardena na UJ. Wraz z uzyskaniem stopnia naukowego rozpoczął wykłady z filozofii w Wyższym Seminarium Duchownym (później – Papieskim Wydziale Teologicznym, a od 1981 – Papieskiej Akademii Teologicznej) w Krakowie. W połowie lat 60. podjął współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym” i miesięcznikiem „Znak”, z którymi pozostał związany do końca życia. W 1965 przeprowadził się z wikarówki parafii św. Kazimierza do domu księży profesorów przy ul. św. Marka 10, gdzie mieszkał do lat 90.

Filozof i duszpasterz (1970-1979)
Lata 70. były dlań okresem intensywnej pracy duszpasterskiej. Odprawiał w tym czasie w kościele św. Marka słynne msze dla przedszkolaków, podczas których wprowadził zwyczaj dialogowanych homilii i pozwalał dzieciom przynosić do kościoła ulubione zabawki. Pełnił też obowiązki duszpasterza krakowskiej inteligencji, którą gromadziły jego popularne „trzynastki”, odprawiane w kościele św. Anny. Współpracował z wieloma środowiskami: lekarzami (szczególnie psychiatrami; przyjaźnił się z Antonim Kępińskim), uczonymi, artystami. Był cenionym rekolekcjonistą i wykładowcą. W 1974 roku habilitował się na ATK na podstawie pracy „Fenomenologia świadomości egotycznej”. W drugiej połowie lat 70. włączył się w ruch niezależnych inicjatyw kulturalnych (m.in. tzw. Uniwersytetu Latającego). W tym czasie napisał szereg ważnych artykułów, m.in. obszerny esej „Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego”, który stał się zarzewiem polemik znanych pod nazwą „sporu z tomizmem”. Tischner wystąpił przeciwko dominacji jednego modelu filozofii (arystotelesowsko-tomistycznego) w interpretacji doktryny chrześcijańskiej; dowodził, że współczesna filozofia, zwłaszcza filozofia wartości, ma chrześcijaństwu do zaproponowania równie interesujące perspektywy. W 1975 roku ukazała się jego pierwsza książka Świat ludzkiej nadziei. W drugiej połowie lat 70. rozpoczął pracę nad kolejną – Polski kształt dialogu – którą poświęcił zderzeniu chrześcijaństwa z marksizmem.

Kapelan „Solidarności” (1980-1989)
Z ruchem „Solidarności” związał się od początku jego powstania; 19 października 1980 wygłosił w katedrze wawelskiej głośną homilię do przywódców nowo powstałego związku (Solidarność sumień), która dała początek opublikowanej rok później Etyce solidarności. W 1981 był gościem I Ogólnopolskiego Zjazdu Delegatów „Solidarności” w Gdańsku. Wraz z działaczami NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych organizował w latach 80. pomoc dla Podhala (sprowadzanie maszyn rolniczych z Austrii, organizowanie wyjazdów na praktyki gospodarskie). Jako kapelan Związku Podhalan zainicjował tradycję sierpniowych mszy świętych w intencji ojczyzny w kaplicy pod Turbaczem (od 1982), na które przybywali pielgrzymi z całej Polski. Równocześnie od 1980 roku wykładał filozofię dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie oraz na Wydziale Filologicznym UJ (wykłady monograficzne wygłaszane w latach 80. i 90. w Collegium Witkowskiego UJ – co wtorek o godzinie 18 – przyciągały tłumy słuchaczy). Współtworzył też Wydział Filozoficzny PAT (1981), pełnił funkcję jego dziekana, a od 1985 był profesorem nadzwyczajnym tej uczelni. Wybrany na rektora PAT, odmówił przyjęcia tej funkcji, pragnąc nadal zajmować się pracą naukową i duszpasterską. Wraz z filozofami Hansem-Georgiem Gadamerem i Krzysztofem Michalskim współtworzył Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu (1981), wielokrotnie też uczestniczył w organizowanych przez tę instytucję spotkaniach intelektualistów z Janem Pawłem II w Castel Gandolfo. Po zamachu na Papieża w maju 1981 roku ks. Tischner po raz pierwszy został zaproszony do polskiej telewizji – wygłosił komentarz do tego wydarzenia. W latach 80. ukazały się kolejne książki Tischnera, m.in. Myślenie według wartości (1982) i Polska jest Ojczyzną. W kręgu filozofii pracy (1985). Zwieńczeniem pracy naukowej prowadzonej w tym okresie była opublikowana w 1990 roku Filozofia dramatu.

Nauczyciel wolności i nadziei (1990-2000)
Lata 90. to okres, w którym Tischner zbiera owoce swoich wcześniejszych zaangażowań i jednocześnie zdobywa ogromna popularność w całej Polsce. Staje się autorytetem nie tylko w sprawach wiary czy filozofii, ale i rodzącej się demokracji, choć on sam stara się przede wszystkim mówić o wolności i relacjach Kościół–państwo. Wyrazem uznania są m.in. doktoraty honorowe Uniwersytetu Łódzkiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, a także nagrody: im. Jurzykowskiego (1988), im. S. Kisielewskiego (1993) i im. K. Pruszyńskiego (1993). W 1999 roku zostaje kawalerem Orderu Orła Białego. Dużo w tym czasie publikuje, głównie zbiory szkiców i esejów poświęconych problematyce filozoficznej, społecznej i religijnej (Nieszczęsny dar wolności, 1993; Spowiedź rewolucjonisty. Czytając Fenomenologię ducha Hegla, 1993; W krainie schorowanej wyobraźni, 1997; Ksiądz na manowcach, 1999) oraz tomy rozmów (Między Panem a Plebanem – wraz z A. Michnikiem i J. Żakowskim, 1995; Tischner czyta Katechizm – wraz z J. Żakowskim, 1996; Przekonać Pana Boga – wraz z D. Zańko i J. Gowinem, 1999). W 1998 ukazuje się kontynuacja Filozofii dramatu – Spór o istnienie człowieka. Wielkim powodzeniem wśród czytelników cieszą się pisane stylizowaną gwarą podhalańską gawędy filozoficzne Historia filozofii po góralsku (1997). Szeroką popularność przyniosły Tischnerowi także audycje radiowe (m.in. Rozmowy bez pointy z J. Gowinem na antenie Radia Kraków oraz czytana tamże Historia filozofii po góralsku) i programy telewizyjne. Wśród tych ostatnich na uwagę zasługują zwłaszcza cykle Siedem grzechów głównych po góralsku (1995), którego był współscenarzystą, oraz Tischner czyta Katechizm (1996) – rozmowy prowadzone z Jackiem Żakowskim. W ostatnich latach życia ks. Tischner ciężko zachorował na raka krtani. Kolejne operacje i postępy choroby pozbawiły go możliwości mówienia. Mimo to prawie do ostatniej chwili wciąż pisał; z tego czasu pochodzą przejmujące teksty o Bożym Miłosierdziu oraz niewielka książeczka pt. Pomoc w rachunku sumienia. Zmarł 28 czerwca 2000 roku w Krakowie. Pochowany został 2 lipca w Łopusznej. 

Kalendarium

1931
12 III w Starym Sączu przychodzi na świat Józef Stanisław Tischner, syn Józefa i Weroniki z Chowańców. 2 IV zostaje ochrzczony w starosądeckim kościele parafialnym.
1932
Rodzina przenosi się do Łopusznej, gdzie ojciec zostaje kierownikiem szkoły powszechnej. Tischnerowie mieszkają w budynku szkolnym.
1936
Przychodzi na świat drugi syn Tischnerów, Marian.
1937
Sześcioletni Józio rozpoczyna naukę w szkole powszechnej.
1940
Przyjmuje Pierwszą Komunię Świętą i zostaje bierzmowany. Ojciec dojeżdża do pracy w Chabówce. Jesienią Tischnerowie muszą opuścić Łopuszną; przenoszą się do Raby Wyżnej.
1942-1945
Ojciec zostaje skierowany do pracy w szkole powszechnej w Rogoźniku. Tischnerowie pozostają tam do lata 1945 roku. Józek uczęszcza do szkoły powszechnej w Rogoźniku, Czarnym Dunajcu i Nowym Targu. W tajnym nauczaniu przerabia materiał pierwszej klasy gimnazjum. Od IV 1945 rozpoczyna naukę w Gimnazjum i Liceum im. Seweryna Goszczyńskiego w Nowym Targu.
1946
Przychodzi na świat trzeci syn Tischnerów, Kazimierz.
1947
Śmierć Józefa Kurasia „Ognia” (postrzelonego w obławie zorganizowanej przez wojsko i UB), przywódcy antyhitlerowskiej, a potem antykomunistycznej partyzantki. „To jest wielka legenda całego Podhala i mojego dzieciństwa” – mówił po latach Tischner.
1949
Józef Tischner zdaje maturę i zostaje przyjęty na prawo na UJ.
1950
Wstępuje do Krakowskiego Seminarium Duchownego i zaczyna studia na Wydziale Teologicznym UJ. Prefektem w seminarium jest ks. Jan Pietraszko, późniejszy biskup.
1952
Rewizja w Kurii krakowskiej, aresztowanie arcybiskupa Eugeniusza Baziaka. W I 1953 władza organizuje pokazowy proces księży i świeckich oskarżonych o działalność szpiegowską.
1954
Likwidacja Wydziału Teologicznego na UJ. Klerycy kontynuują naukę w budynkach należących do diecezji. Tischner pod kierunkiem ks. prof. Kazimierza Kłósaka pisze pracę o filozofii kard. Désiré J. Merciera. Na ostatnim roku studiów (1954/1955) ma wykłady z katolickiej etyki społecznej z ks. dr. Karolem Wojtyłą.
1955
26 VI przyjmuje święcenia kapłańskie w katedrze wawelskiej z rąk biskupa Franciszka Jopa. Po wakacjach rozpoczyna studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Debiutuje w druku – naukową recenzją w czasopiśmie „Collectanea Theologica”.
1956
Uczestniczy w wydarzeniach Października '56 (manifestacjach, wykładach, publicznych dyskusjach). Zostaje asystentem ks. Kłósaka w Katedrze Historii Filozofii ATK.
1957
Na wezwanie arcybiskupa Baziaka wraca do diecezji. Zostaje skierowany do pracy w parafii św. Mikołaja w Chrzanowie. Kontynuuje studia filozoficzne na UJ pod kierunkiem prof. Romana Ingardena. Na seminarium Ingardena poznaje m.in. Władysława Stróżewskiego i Jana Szewczyka.
1959
W oparciu o rozprawę na temat filozofii poznania kard. Merciera zdaje egzamin magisterski. Zostaje przeniesiony z Chrzanowa do Krakowa, do parafii św. Kazimierza na Grzegórzkach. Nadal uczęszcza na seminaria prof. Ingardena i rozpoczyna przygotowania do doktoratu.
1963
Obrona pracy doktorskiej na temat koncepcji „ja” transcendentalnego w filozofii Edmunda Husserla. W Wielkim Poście Tischner głosi swoje pierwsze rekolekcje dla studentów w kościele św. Anny, gdzie proboszczem jest bp Pietraszko. Od IX zostaje zwolniony z obowiązków wikarego, ale nadal zamieszkuje na Grzegórzkach i prowadzi katechezę. Rozpoczyna wykłady w krakowskim seminarium.
1965
Przeprowadza się do domu księży profesorów przy ulicy św. Marka 10. Debiutuje w „Tygodniku Powszechnym” krótką recenzją z miesięcznika „Znak”.
1966
Debiutuje w miesięczniku „Znak” (numer datowany na I–II) artykułem Filozofia czeka na wcielenie i głosem w dyskusji o duszpasterstwie akademickim. W tym samym roku publikuje też w „Znaku” wraz ze Stanisławem Grygielem Szkic o religijności wsi współczesnej.
1968
III – manifestacje studenckie brutalnie pacyfikowane przez władze. Krótko po wydarzeniach marcowych Tischner głosi u św. Anny rekolekcje dla inteligencji. Po wakacjach wyjeżdża do Wiednia (uczestniczy w kursie języka niemieckiego i międzynarodowym kongresie filozoficznym), a następnie do Louvain, gdzie przebywa na kilkumiesięcznym stypendium, głównie prowadząc badania w Archiwum Husserla. W grudniowym numerze „Znaku” ukazuje się pierwszy odcinek Listów gazdów – felietonów pisanych gwarą wspólnie ze Stanisławem Grygielem (będą się ukazywać do 1973 r.).
1969
Po powrocie z Belgii pisze dwa ważne artykuły: Chochoł sarmackiej melancholii (jest to reakcja na pesymizm, który pojawił się jako następstwo wydarzeń marcowych) i Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego. Oba ukazują się w „Znaku” w roku następnym. Schyłek... wywołuje dyskusję na łamach prasy katolickiej, która trwać będzie przez całe dziesięciolecie i z czasem nazwana zostanie „sporem o tomizm”.
1970
Rodzice Tischnera wyprowadzają się z Łopusznej do domu wybudowanego w Starym Sączu. W ramach wprowadzania soborowej reformy liturgicznej Tischner zaczyna w kościele św. Marka odprawiać coniedzielne msze dla przedszkolaków (do roku 1980). W XII władze brutalnie rozprawiają się z manifestacjami robotniczymi na Wybrzeżu.
1972
Inauguracja Duszpasterskiego Synodu Archidiecezji Krakowskiej (potrwa do 1979); Tischner zostaje asystentem dwóch zespołów studyjnych, uczestniczy też w pracach nad kilkoma dokumentami (m.in. o problemach świata pracy). Uzyskuje stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy Fenomenologia świadomości egotycznej (zatwierdzenie habilitacji przychodzi dopiero w 1974).
1973
Zostaje powołany na stanowisko docenta Papieskiego Wydziału Teologicznego. Kard. Karol Wojtyła mianuje go diecezjalnym duszpasterzem pracowników nauki, a także powierza mu stworzenie – w ramach PWT – Studium Myśli Współczesnej (Studium Dialogu).
1974
Studium Myśli Współczesnej organizuje w gmachu krakowskiej kurii sesję o Zygmuncie Krasińskim. Podczas kursu katechetycznego dla duszpasterzy Tischnera wygłasza konferencję Praca nad nadzieją bliźniego – zasadniczy tekst na temat posługi Kościoła we współczesnym świecie.
1975
W Wydawnictwie Znak ukazuje się pierwsza książka Tischnera: Świat ludzkiej nadziei. Wybór szkiców filozoficznych 1966-1975. Studium Myśli Współczesnej organizuje w gmachu kurii sesję o Antonim Kępińskim. Latem na Polanie Szumalowej nad Łopuszną powstaje bacówka Tischnera.
1976
Na zaproszenie Instytutu Filologii Polskiej UJ Tischner rozpoczyna wykłady monograficzne z filozofii (będzie je wygłaszał do 1997).
1977
Na łamach miesięcznika „W drodze” publikuje cykl krótkich szkiców pt. Etyka wartości i nadziei (który później ukaże się w zbiorowej książce Wobec wartości). Uczestniczy w niezależnych inicjatywach kulturalnych (m.in. ma wykłady w ramach „eksperymentalnego duszpasterstwa” przy klasztorze SS. Norbertanek w Krakowie).
1978
II – w czasie Tygodnia Filozoficznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim wygłasza odczyt Myślenie według wartości, w którym prezentuje główne założenia uprawianej przez siebie filozofii. W VIII uczestniczy w odbywającym się w Krakowie międzynarodowym spotkaniu filozofów chrześcijańskich.
1979
Otrzymuje godność prałata. Podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski organizuje spotkanie Papieża z przedstawicielami świata nauki na Skałce. Ukazuje się – w formie powielaczowego druku wewnętrznego PWT – pierwsze wydanie Polskiego kształtu dialogu.
1980
W III bierze udział w seminarium Hermeneutyka i sztuka zorganizowanym w Dubrowniku przez Krzysztofa Michalskiego; razem snują plany stworzenia niezależnego instytutu naukowego, w którym spotykaliby się uczeni z Zachodu i Wschodu. Umiera Józef Tischner-ojciec. W zbiorowej pracy Aby zbudować dom na skale... (współautor: ks. Kazimierz Bukowski) ukazuje się zbiór krótkich esejów religijnych Tischnera pt. Jak żyć?. W VIII Tischner uczestniczy w seminarium w Castel Gandolfo zorganizowanym przez prof. Jerzego Janika. W Heidelbergu spotyka się po raz pierwszy z Leszkiem Kołakowskim. Zostaje mianowany członkiem zespołu roboczego do spraw wychowania w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Rozpoczyna zajęcia z filozofii dramatu na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. 19 X w katedrze wawelskiej wygłasza głośną homilię do przywódców NSZZ „Solidarność”(Solidarność sumień). Od XI 1980 do IV 1981 publikuje w „Tygodniku Powszechnym” cykl szkiców zatytułowany Etyka solidarności.
1981
3 V – Tischner wygłasza homilię podczas uroczystej mszy św. na Wawelu (Z ducha konstytucji). 13 V – pierwsze telewizyjne wystąpienie Tischnera (komentarz po zamachu na Papieża). Wraz z ks. Władysławem Zązlem zostaje wybrany kapelanem Związku Podhalan. W VIII w Wydawnictwie Znak ukazuje się Etyka solidarności. Autor jest gościem I Ogólnopolskiego Zjazdu Delegatów „Solidarności” w Gdańsku; jego kazanie, wygłoszone podczas mszy św. przed rozpoczęciem drugiego dnia obrad (Niepodległość pracy), zostaje zaliczone w poczet dokumentów Zjazdu. Tischner staje się nieformalnym kapelanem „Solidarności”. Dzięki staraniom Michalskiego i Tischnera oraz poparciu Jana Pawła II powstaje Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu. Austriackie kontakty Tischnera owocują pomysłem wspierania rolnictwa polskiego na Podhalu (m.in. wyjazdy szkoleniowe do Austrii, transporty maszyn rolniczych w 1983, 1984 i 1989). Papieski Wydział Teologiczny zostaje przekształcony w Papieską Akademię Teologiczną; od roku akademickiego 1982/1983 PAT przyjmuje na studia filozoficzne także studentów świeckich.
1982
Szereg zaproszeń do wygłoszenia rekolekcji (tak będzie już przez całe lata 80. i 90.); część konferencji ukazuje się w książeczce Na drogach krzyżowych historii. IV – jako delegat kardynała Macharskiego Tischner odwiedza obozy dla internowanych w Gołdapi i Iławie. V – w pierwszym numerze odwieszonego „Tygodnika Powszechnego” publikuje głośny esej Polska jest Ojczyzną. Ukazuje się Myślenie według wartości – książka stanowiąca podsumowanie filozoficznej publicystyki Tischnera z lat 70.
1983
W VIII w Castel Gandolfo odbywa się pierwsze z cyklu spotkań Papieża z intelektualistami z całego świata organizowanych przez Instytut Nauk o Człowieku (temat: Człowiek w nauce współczesnej). Tischner uczestniczy też w spotkaniu myślicieli żydowskich i chrześcijańskich w Simpelveld w Holandii; poznaje wówczas Emmanuela Lévinasa.
1984
X – wstrząśnięty wiadomością o zamordowaniu ks. Jerzego Popiełuszki wygłasza w Nowym Targu poruszające przemówienie (Utopcie w Wiśle cały naród...).
1985
Głosi rekolekcje w kościele św. Krzyża w Warszawie (Religio znaczy: więź). W prowadzonym przez pallotynów paryskim wydawnictwie Éditions du Dialogue ukazuje się jego książka Polska jest Ojczyzną. W kręgu filozofii pracy.
1987
Wraz z bratem Marianem rozpoczyna budowę domu w Łopusznej.
1988
Otrzymuje nagrodę im. A. Jurzykowskiego za całokształt twórczości filozoficznej. Uczestniczy w dyskusji Niewierzący a Kościół zorganizowanej w Warszawie przez Komisję Episkopatu ds. Dialogu z Niewierzącymi. 18 XII bierze udział w spotkaniu kierownictwa „Solidarności”, jej doradców oraz zaproszonych intelektualistów w kościele przy ul. Żytniej w Warszawie, podczas którego utworzony zostaje Komitet Obywatelski.
1989
I – na odbywającym się w Zakopanem posiedzeniu Komisji Duszpasterstwa Ogólnego Episkopatu Polski Tischner wygłasza odczyt o stanie polskiego katolicyzmu i wynikających stąd zadaniach dla Kościoła (Opisując sytuację polskiej wiary...). Nagrywa pierwszy cykl audycji radiowych: Wędrówki w krainę filozofów.
1990
W pierwszej turze wyborów prezydenckich Tadeusz Mazowiecki przegrywa ze Stanisławem Tymińskim; 28 XI Tischner wystąpuje w telewizji z komentarzem: „ujawnił swą obecność między nami homo sovieticus”. W latach 90. Tischner sympatyzuje z Unią Demokratyczną (później – Unią Wolności) i Kongresem Liberalno-Demokratycznym, zasiada też w Radzie Fundacji Batorego. W Éditions du Dialogue ukazuje się Filozofia dramatu. Wprowadzenie.
1991
Ukazuje się tom szkiców z lat 80. Polski młyn.
1992
Ukazuje się tom Etyka solidarności oraz Homo sovieticus przynoszący – oprócz wznowienia Etyki... – eseje Tischnera z przełomu lat 80. i 90.
1993
W tygodniku „Wprost” ukazuje się głośny wywiad Egzamin z wiary („W moim życiu filozoficzno-kapłańskim nie spotkałem kogoś, kto stracił wiarę po przeczytaniu Marksa, Lenina, Nietzschego, natomiast na kopy można liczyć tych, którzy ją stracili po spotkaniu z własnym proboszczem”). Umiera Weronika Tischnerowa, matka. Ukazują się książki: Nieszczęsny dar wolności, Spowiedź rewolucjonisty. Czytając Fenomenologię ducha Hegla, Miłość niemiłowana. Tischner zostaje laureatem nagród im. S. Kisielewskiego i im. K. Pruszyńskiego.
1994
Przeprowadza się do większego mieszkania przy ul. Kanoniczej 20.
1995
Otrzymuje tytuł doktora h. c. Uniwersytetu Łódzkiego. Ukazuje się książka rozmów Tischnera z Adamem Michnikiem i Jackiem Żakowskim Między Panem a Plebanem. Powstaje film Siedem grzechów głównych po góralsku w reżyserii Adama Kinaszewskiego; Tischner jest jego współscenarzystą.
1996
Telewizja emituje cykl programów Rozmowy o Katechizmie (chodzi o nowy Katechizm Kościoła katolickiego) z udziałem Tischnera i Jacka Żakowskiego; zapis tych rozmów ukazuje się następnie w książce Tischner czyta Katechizm. W VIII odbywa się w Castel Gandolfo siódme spotkanie organizowane przez Instytut Nauk o Człowieku (ostatnie z udziałem Tischnera). X – Tischner otrzymuje tytuł doktora h. c. Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie.
1997
Początek choroby (rak krtani) i pierwsza operacja. Tischner, zmuszony do przerwania wykładów, pisze listy do studentów PAT. Ukazuje się zbiór esejów W krainie schorowanej wyobraźni (przynoszący m.in. pierwsze teksty Tischnera dotyczące polskiego integryzmu) oraz tom pisanych gwarą gawęd Historia filozofii po góralsku (wcześniej drukowanych w „Przekroju” i czytanych w Radiu Kraków).
1998
Operacja w Londynie. Ukazuje się Spór o istnienie człowieka. Tischner zostaje wybrany Krakowianinem Roku.
1999
Ostatnie spotkanie z Papieżem – 17 VI na Wawelu. Tischner otrzymuje Order Orła Białego. Pisze Pomoc w rachunku sumienia. Ukazuje się tom rozmów z Tischnerem przeprowadzonych przez Dorotę Zańko i Jarosława Gowina pt. Przekonać Pana Boga oraz dwa zbiory jego esejów: Ksiądz na manowcach i Drogi i bezdroża miłosierdzia.
2000
Zostaje laureatem prywatnej nagrody Jana Karskiego za „porywające wizje prawdy i wiary”. Umiera 28 VI w Krakowie.
2 VII zostaje pochowany na cmentarzu parafialnym w Łopusznej